Trong tiểu thuyết của Kim Dung, Cái Bang là bang đứng đầu (đệ nhất bang), xưng hùng cùng với Thiếu Lâm (đệ nhất phái) và Minh Giáo (đệ nhất giáo - chỉ xuất hiện trong Ỷ Thiên Đồ Long ký). Nhiều nhân vật anh hùng trong truyện Kim Dung từng ở trong bang này như Hồng Thất Công, Kiều Phong, Hoàng Dung (vị bang chủ nữ đầu tiên, về sau có Sử Hồng Thạch)...

Lịch sử Cái Bang có thể nói là từ rất lâu đời, danh xưng "Thiên Hạ Đệ Nhất Bang" không phải tự nhiên mà có. Nhờ tinh thần quật cường và nhân số đông đảo, phái này luôn chiếm một vị trí đáng kể trong võ lâm Trung Nguyên. Danh tiếng trên Giang hồ của Cái Bang lừng lẫy hàng trăm năm, nhân tài ngọa hổ tàng long, thời nào cũng có.

Trong bốn bể Đông Tây Nam Bắc, nơi nào có ăn xin, nơi đó có Cái Bang. Những đệ tử trong bang thương yêu giúp đỡ nhau, chia sẻ mọi thứ, tạo nên một khối thống nhất luôn theo phò chính nghĩa. Cái Bang tuyệt học chính là "Giáng Long thập bát chưởng" và "Đả cẩu bổng pháp".